اگه تا حالا پژوهش انجام داده باشین می دونین که وقتی می‌خواهیم از نوشته‌های دیگران در اثر خودمون استفاده کنیم، به سه حالت امکان استفاده داریم:
- یا خلاصه‌نویسی
- یا نقل قول مستقیم
- یا نقل قول غیرمستقیم
و قطعا در هر سه حالت نیاز به استناد دهی داریم.
1. خلاصه نویسی
در خلاصه‌نویسی، همون‌طور که از اسمش پیداست، ما به تلخیص و گزینش جملات دست می‌زنیم و متن رو کوتاه‌تر از اون‌چه هست ارائه می‌کنیم و عمدتاً این کار با استفاده از همون جملات متن اصلی انجام می شه. در این حالت استناددهی به متن اصلی رو نباید فراموش کنیم.
2. نقل قول مستقیم
در نقل قول مستقیم، عین عبارت و واژه‌های یک اثر دیگه رو در متن خودمون میاریم و از علامت نقل قول و در موارد خاص و ضروری که تعداد واژه‌ها بیش از یک جمله و در حد یک پاراگراف باشه، از تورفتگی (Intention) هم استفاده می‌کنیم؛ که نشون بدیم این عبارات و واژه‌ها عیناً از منبع دیگری آورده شده. (دقت کنید که علامت نقل قول در فارسی گیومه به این شکل: « » و در انگلیسی کوتیشن مارک به این شکل: ” ” هست.
- نکته ۱: استناد به بیش از یک پاراگراف، جز در موارد استثناء مثل معرفی و بررسی یک اثر یا نظرات یک فرد و شبیه این، اصولاً کار جالبی در نگارش به شمار نمی‌ره.
- نکته ۲: اگه نیاز دیدید که بارها و بارها به یک نوشته و اثر استناد کنید پس باید به نو بودنِ اثرتون شک کنین.
در ادامه باید بگم اگه در هر نوع استفاده از متون دیگران، موازین استنادی رو به‌درستی رعایت نکنیم، متهم به ارتکاب سوء رفتار پژوهشی می‌شیم. به‌ویژه، اگه بازنویسی به خوبی انجام نشه، حتی با وجود آوردن استناد، نویسنده به دردسر می‌افته و شاید متهم به محتوا رُبایی (سرقت علمی) بشه.
باید توجه داشته باشیم که حتی اگه بخواهیم فکر و ایدۀ اصلی یک اثر رو توضیح بدیم و برای بیان دقیق، گاهی از «عبارات تخصصی جدید، واژه‌هایِ چندکلمه‌ای و مختصّ متن مرجع، واژه‌سازی‌ها و ایده‌پردازی‌های منحصربه‌فردِ متن» استفاده کنیم، باز باید از علامت نقل قول استفاده کنیم.
در یک جمله ما باید به خوبی به خواننده نشون بدیم که کدوم قسمت از نوشتۀ ما، ایدۀ دیگران هست و کدوم قسمت، حرف‌ها و افکار خود ماست.
بحث نقل قول مستقیم اینقدر مهم هست که لازم می بینم بیشتر راجع بهش صحبت کنم! چون یکی از نيازهاي فیش برداری و پاراگراف نویسی خصوصا برای نوپژوهشگران استفاده از ایده‌های نویسنده های دیگر و آوردن عین کلمات و عبارات آثار اون‌ها در متن هست!
هر چند این روش، به تعبیر مخالفان شدید استفاده از اون، چیزی جز کپی/پیست یا رونویسی نیست؛ لیکن اگه با نگاهی منعطف و دور از تعصب به این نیاز نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که گاهی لازم هست به نقل قول مستقیم بپردازیم و گاهی چاره‌ای جز نقل عین مطلب دیگران نداریم، فقط باید ضوابطش رو رعایت کنیم.
*موارد استفاده از نقل قول مستقیم، خاص و مشخص هست و در جای خودش باید موارد استفاده قرار بگیره نه همه جا و همه وقت. مثلاً زمانی که نیازمند بیان یک تعریف علمی مشخص هستیم؛ یا زمانی که نویسنده مطلبی رو به شیوایی و وضوح بیان کرده که جز با همان ادبیات، حق مطلب ادا نمی‌شه و بازنویسی ممکن هست از کیفیت و قدرت بیان کم کنه، بهتر هست از نقل قول استفاده کنیم.
دقت کنید کپی کردن متن دیگران و استفادۀ بیش از حد از نقل قول مستقیم، گاهی هم نشان‌دهندۀ تنبلی نویسنده و عدم مطالعه و درک عمیق‌اش از متن هست! از طرفی هم رسالت اصلی یک پژوهش نوآوری و بیان مطالب جدید هست. پس، درست و عاقلانه این هست که، فقط در مواقع ضروری از نقل قول مستقیم استفاده بشه.
حالت‌های نقل قول مستقیم
طبق صحبت های قبل متوجه شدید که وقتی می خواهیم در متن مون یه مطلبی رو از آثار دیگه به صورت مستقیم نقل قول کنیم با دو حالت روبه‌رو هستیم:
1. نقل قول کوتاه
- هنگامی که تعداد کلماتی که عیناً از آثار دیگران نقل می‌کنیم کمتر از حد تعیین‌شده از سوی سبک‌های استنادی باشه، باید از قانون استفاده از نقل قول کوتاه تبعیت کنیم. در این حالت علاوه بر استناددهی دقیق به منبع، باید در فارسی از گیومه «» و در متون انگلیسی از کوتِیشن ” ” استفاده کنیم.
2. نقل قول طولانی
- در ابتدای بحث گفتم اگر در متن مون در حد یکی دو جمله از یه اثر نقل قول کنیم باید اون رو در علامت گیومه یا کوتِیشن قرار بدیم ولی زمانی هم هست که تعداد کلماتی که عیناً از آثار دیگران نقل می‌کنیم بیشتر از مقدار تعیین‌شده هست و باید از قوانین نقل قول طولانی استفاده کنیم.
- در این حالت معمولاً در صورتی که ناگزیر به نقل مستقیم بیش از ۴ سطر از یک متن در اثر خودمون هستیم، باید علاوه بر استناددهی دقیق، از تورفتگی استفاده کنیم و دیگه نیازی به علامت نقل‌قول نیست.
*فوانین و استانداردهای نقل قول غیرمستقیم رو در پست های آینده براتون توضیح میدم.
منابع:
– رجب‌زاده عصارها، امیرحسین (۱۳۹۶). پارافریز چیست؟
– عباسیان، زهره (۱۳۹۷). استفاده از آثار دیگران در نگارش اثر جدید: نقل قول مستقیم و نقل قول غیرمستقیم
#پارافریز #نقل_قول #اخلاق_پژوهش #ارجاع_دهی
●استفاده از مطالب سایت، با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاه‌ها